محاسبه تعداد آجر برای مراحل ساخت شومینه
یکی از اصلی‌ترین سوالاتی که برای مراحل مراحل ساخت شومینه باید به آن پاسخ دهید، تعداد آجرهای موردنیازتان است. در صورت اشتباه در این زمینه، احتمالا متحمل خسارت مالی یا حداقل زمانی برای خرید مجدد یا باز پس دادن آجرهای اضافه می‌شوید. ساده‌ترین روش محاسبه‌ي تعداد آجر نسوز برای ساخت شومینه به‌صورت زیر است:
جمع مساحت کف، دیوارها و دودکش شومینه، منهای مساحت کل فواصل بندکشی. تقسیم‌بر مساحت هر آجر.
اما عوامل زیر می‌توانند دقت این فرمول را کاهش دهند:
- شکل شومینه
- قناسی اضلاع شومینه یا زمین
- فاصله‌ي بندکشی که هر استادکار استفاده می‌کند
بنابراین توصیه می‌شود از همان فرمول ساده استفاده کرده و حجم آجر مدنظر خود را خریداری کنید؛ اما بسته‌های آجر را هم‌زمان باز نکنید تا در صورت اضافه آمدن، بتوانید آن را پس بدهید. بهترین راه‌کار محاسبه‌ي بی‌دردسر تعداد آجرهای موردنیاز، مشورت با یک استادکار یا پیمان‌کار نصب شومینه است
تعیین نوع آجر نسوز و شکل شومینه
در ابتدا باید آجر نسوز شومینه خود را انتخاب کنید. به یاد داشته باشید که همه‌ي انواع آجر نسوز برای شومینه مناسب نیستند. آجر موردنظر باید برای تحمل دمای بسیار بیشتری نسبت آجرهای نما و نسوز معمولی داشته و درعین‌حال، ظاهر آن نیز مطابق سلیقه‌ي شما باشد. آجر نسوز شومینه خود به سه دسته‌ي زیر تقسیم می‌شود:
- آجر داخل شومینه: این آجر باید بتواند تا ۱۶۰۰ درجه‌ي سانتی‌گراد حرارت را تحمل کند.
- آجر بیرون شومینه: این آجر نیز باید تحمل دمای بالایی داشته و ظاهر و رنگ آن با سلیقه‌ي شما هماهنگ باشد. برای انتخاب این آجر، گزینه‌های دیگری مانند آجر نسوز انگلیسی، آجر نمای طرح سنگ و آجر آنتیک نما را نیز پیش روی خود دارید. نمای دودکش را نیز می‌توان از همین آجرها انتخاب کرد.
- آجر لبه‌ي شومینه: برای این قسمت از شومینه از آجر نسوز لب‌گرد استفاده می‌شود که ازنظر طرح و رنگ مطابق یا هماهنگ با آجر بیرونی شومینه است و ازنظر تحمل حرارت، مشابه آجر داخلی شومینه عمل می‌کند.
نکات مربوط به انتخاب آجر نسوز شومینه
در انتخاب آجر باید به نکات زیر نیز توجه کنید:
- ترجیحا رنگ آجر را تیره انتخاب کنید تا تغییر رنگ کمتری را به‌مرورزمان شاهد باشید.
- ترجیحا برای کف و دیواره پشت از آجرهای ضخیم حداقل ۲/۱ استفاده کنید.
- طرح شومینه می‌تواند متنوع باشد ساده، زیگزاگی، سبدی و غیره طرح‌هایی هستند که بسته به آن‌ها باید آجر خود را انتخاب کنید.
پس از انتخاب آجر نسوز نیز باید یکی از اشکال متنوع شومینه را انتخاب کنید. برای این کار می‌توانید با کمک طراحان دکوراسیون داخلی و در نظر گرفتن سبک معماری داخلی و سلیقه‌ي خودتان، شومینه‌ای منحصربه‌فرد طراحی کنید.
درنهایت در صورت وجود قوانین محلی و شهری برای ساخت شومینه و به‌خصوص دودکش، حتما آن‌ها را مطالعه کرد و طرح، ضخامت و شکل آجر خود را بر این اساس انتخاب کنید.
انتخاب فضای نصب شومینه و تهیه دیگر مصالح
بهترین محل ممکن را برای ساخت شومینه انتخاب کنید. در انتخاب این محل دقت داشته باشید که شومینه ترجیحا نزدیک به پنجره و دیوار سرد نباشد. ازنظر دکوراسیون داخلی، بهتر است محلی دنج و آرامش‌بخش برای شومینه در نظر بگیرید که عناصر چشم‌گیر دیگری در آنجا قرار نگرفته باشند.
پس از انتخاب محل باید دیگر مصالح و وسایل لازم به‌غیراز آجر نسوز شومینه را نیز فراهم بیاورید. مهم‌ترین این مصالح، ملات زیرسازی و چسباننده‌ي آجر ها به یکدیگر است. برای این کار می‌توانید از ملات معمولی سیمان یا سیمان نسوز سازگار با آجر شومینه استفاده کنید. مسلما سیمان نسوز، متریال بهتر و استانداردتری است.
لوازم موردنیاز شما هم برای نصب عبارت‌اند از:
- یک سطل بزرگ برای مخلوط کردن ملات سیمان
- ماله‌ي بزرگ و کوچک
- خط‌کش یا تخته‌سه‌لاهای علامت‌گذاری‌شده برای فاصله‌گذاری
- اسفنج
زیرسازی دیوار پشتی و کف شومینه
پس از انجام مراحل مقدماتی باید زیرسازی نصب آجر نسوز شومینه را شروع کنید. برای این منظور، ابتدا به سراغ دیوار پشتی شومینه می‌رویم. ملات سیمان نسوز خود را با توجه به دستورالعملی که روی کیسه‌ي آن نوشته شده در سطل بزرگ ریخته و خوب مخلوط کنید. ملات به‌دست‌آمده باید گرانروی متوسطی داشته باشد؛ یعنی نه زیاد رقیق و نه زیاد غلیظ باشد. از این نظر ملات سیمان نسوز بهتر عمل می‌کند.
سیمان نسوز را باید خاک نسوز یا شاموت، پرلیت یا پوکه‌های معدنی مخلوط کنید. این مواد معمولا به‌صورت آماده به فروش می‌رسند. استفاده از خمیردندان برای قوام سیمان نسوز نیز رایج است. به‌هرحال، بهتر است از دستورالعمل تولیدکننده‌ي سیمان برای تهیه‌ي ملات پیروی کنید. این ملات را می‌توان برای بندکشی نیز استفاده کرد.
پس از تهیه‌ي ملات با استفاده از ماله، یک لایه از آن را روی دیوار پشتی بکشید. این کار را تا زمانی که تمام شکاف‌ها و حفره‌های دیوار گرفته شوند، ادامه دهید. لایه‌ي ملات کمک می‌کند که دیوار از تماس مستقیم با حرارت در امان مانده و بازدهی انرژی شومینه نیز بالا برود. کشیدن ملات را با سرعت مناسب به‌گونه‌ای انجام دهید که سطحی تقریبا صاف به دست بیاید. پس از آن نیز اجازه دهید که دیوار پشتی، خشک شود. این فرآیند معمولا ۲۴ ساعت طول می‌کشد. کف شومینه را نیز به همین ترتیب زیرسازی کنید.
آجرچینی شومینه
پس از خشک شدن ملات سیمان کف و دیوار پشتی، می‌توانید ساخت شومینه را با نصب آجر نسوز شومینه انتخابی‌تان، شروع کنید. برای این منظور باید از کف شروع کنید. پشت و دو طرف آجرها را به ملات سیمان نسوز آغشته کرده و کنار هم بچینید. برای بندکشی آجر هم می‌توانید از پودر مخصوص بندکشی یا خمیر ملات، یعنی مخلوط سیمان نسوز و آب استفاده کنید. توصیه می‌شود که دهانه‌ي شومینه را با ارتفاع حداقل ۱۱ سانتی‌متر بسازید. برای این کار، شاید به نصب دو ردیف آجر روی هم نیاز داشته باشید.
حتما از خط کش یا تخته‌سه‌لا برای فاصله‌گذاری دقیق استفاده کرده و آجرهای کف را به‌گونه‌ای بچینید که با دیوار پشتی و دیوارهای کناری، کمی فاصله داشته باشند. این فاصله، فضای کافی برای انبساط حرارتی به آجرها می‌دهد. در غیر این صورت، احتمال ترک خوردن آن‌ها بالاست. به این فاصله، شکاف انبساطی گفته می‌شود که اصولا برابر با نیم اینچ یا ۱٫۳ سانتی‌متر است.
تمیزکاری و تزيین اطراف شومینه
آخرین مرحله‌ي ساخت شومینه ، تمیز کردن آن است. در طول کار، ملات و گردوغبار زیادی روی آجرها نشسته است که باید با استفاده از اسفنج خود آن‌ها را بردارید. برای این کار، اسفنج را کمی مرطوب کرده و به‌آرامی روی آجرها بکشید. اجازه دهید که ملات آجرها خشک شود و سپس دوباره با جاروبرقی، باقی‌مانده‌ي گردوغبار را از شومینه خارج کنید. در اینجا کار ساخت شومینه به پایان می‌رسد. پس از گذشت ۴۸ ساعت نیز می‌توانید آن را روشن کنید.
مسلما تنها هدفتان از ساخت شومینه گرمابخشی آن نبوده است. این سازه می‌تواند به زیبایی دکوراسیون داخلی فضای شما نیز کمک کند. با قرار دادن وسایلی مانند شمع، قاب عکس، صندلی راک، میز مطالعه و غیره در اطراف شومینه، محیطی دلپذیر برای خود فراهم کنید.