انواع کارت گرافیک

انواع کارت گرافیک + آشنایی با کارت گرافیک (GPU) و ویژگی های آن

شاید واسه شما سوال پیش بیاد که کارت گرافیک چیه و برای چی انقدر اهمیت داره یا اینکه انواع کارت گرافیک On-Board یا اکسترنال چه فرقی با هم دارن. در ادامه‌ی این مقاله سعی می‌کنیم به این سوال‌ها پاسخ بدیم. با بچه‌های نت‌ران همراه باشید.

کارت گرافیک چیه و چیکار میکنه؟

انواع کارت گرافیک قطعه‌ای در کامپیوتره که خودش یک مجوعه‌ی مستقل هستش و تصاویر رو برای نمایش در صفحه نمایشگر (مانیتور) آماده می‌کنه. در واقع کارت گرافیک داده‌های تصاویر و ویدیو‌ها رو تفسیر و ترجمه (رندر) می‌کنه (این اطلاعات رو به سیگنال‌های قابل درک برای مانیتور تبدیل می‌کنه) و این وظیفه رو از دوش پردازنده‌ی کامپیوتر برمی‌داره و به اون کمک می‌کنه. کارت گرافیک نمایش تصویر‌های 3D رو راحت‌تر می‌کنه، طیف وسیع‌تری از رنگ‌ها رو ساپورت می‌کنه و کیفیت تصویر بالاتری رو ارائه میده. این قطعه برای اونایی که کار ادیت ویدیو یا گیمینگ می‌کنن خیلی مهمه.

GPU انواع کارت گرافیک چیه؟

قبلا کارت‌های گرافیک وجود نداشتن و وظیفه‌ی رندرینگ به عهده‌ی قطعه‌ای به نام GPU بود. کم کم با اومدن انواع کارت گرافیک این قطعه به عضوی از این مجموعه تبدیل شد.

GPU مخفف عبارت Graphics Processing Unit و به معنی واحد پردازنده‌ی گرافیکیه. GPU یک چیپ یا تراشه هستش که مغز کارت گرافیکه و تصاویری که در نمایشگرتون می‌بینید رو اون تولید می‌کنه. قدرت کارت گرافیک به تراشه‌ی اون بستگی داره. GPU مترجم اصلی کارت گرافیکه. تصاویر و جلوه‌های پیچیده‌ای که شما در بازی‌ها‌ی کامپیوتری مشاهده می‌کنین به GPUهای قدرتمند و سریع نیاز دارن.

قبل از GPU، خود CPU این کار رو انجام میداد ولی برای کار‌های امروزی مثل گیمینگ جوابگو نیست، برای همین کم کم GPU به قطعه‌ای جدا تبدیل شد.

انواع کارت گرافیک

به‌طور کلی سه نوع کارت گرافیک وجود داره:

• کارت گرافیک آن-برد یا Integrated
• کارت گرافیک مجزا یا Discrete
• کارت گرافیک اکسترنال یا eGPU

کارت گرافیک آن-برد (Integrated)

انواع کارت گرافیک مجزا (Discrete)

افرادی که کار ادیت ویدیو انجام میدن یا سیستمی برای گیمینگ می‌خوان به یک کارت گرافیک مجزا نیاز دارن. این نوع کارت گرافیک به‌صورت قطعه‌ی جدا روی مادربورد نصب میشه. این کارت‌های گرافیک ارزش خاصی دارن چون میتونن با قدرت و سرعت بالایی تصاویر رو رندر کنن و کیفیتشون رو بیشتر کنن. این قطعه معمولا گرون‌تر از بقیه‌ی سخت‌افزار‌های یک کامپیوتره. بدون استفاده از یک کارت گرافیک مجزا بازی کردن اذیت کننده میشه و ویرایش ویدیوها خیلی خیلی طولانی میشه.

کارت گرافیک اکسترنال (eGPU)

به این فکر کنید که می‌تونستین یک لپ‌تاپ خیلی نازک و سبک داشته باشین ولی قدرت اون به اندازه‌ی لپ‌تاپ‌های گیمینگ بود! به نظر غیر ممکن میاد ولی کارت‌های گرافیک اکسترنال این کار رو عملی کردن. eGPU ها از طریق پورت‌های Thunderbolt 3 یا USB-C به لپ‌تاپ وصل میشن و رندرینگ گرافیکی دستگاه رو به عهده میگیرن. عملکرد این نوع کارت گرافیک از کارت گرافیک مجزا پایین‌تره. کارت گرافیک اکسترنال رو می‌تونین به PC هم وصل کنین البته این امکان رو داره که با یک داک هم به لپ‌تاپ وصل بشه و هم به PC.

تولیدکننده‌های انواع کارت گرافیک

nVIDIA و AMD تولیدکننده‌های اصلی کارت های گرافیک مجزا محسوب میشن. البته Intel هم اعلام کرده که داره کارت گرافیک مجزا میسازه. ممکنه شما طرفدار پروپا قرص یکی از این برند‌ها باشین، اما باید بدونین که کارایی کارت گرافیک هر دو برند تقریبا یکسانه. انویدیا کارت‌های گرافیک رو تحت برند GeForce و AMD تحت برند Radeon تولید می‌کنه.

انواع کارت گرافیک آن-برد قبلا تخصص شرکت اینتل بود اما AMD هم امروزه در این زمینه حرفای زیادی برای گفتن داره. Intel و AMD رقیب سرسخت همدیگه در تولید پردازنده هستن.

شرکت‌های دیگه مثل MSI ،ASUS ،Gigabyte و INNO3D با استفاده از تراشه‌های گرافیکی تولیدشده توسط انویدیا و AMD کارت‌های گرافیکی میسازن.

PCI (Peripheral Component Interconnect)انواع کارت گرافیک

جزو اولین اسلات‌هایی هستن که روی مادربرد طراحی شدن و به عنوان رابط موازی عمل میکنن. شما با این نوع اسلات میتونین قطعه‌های دیگه مثل کارت گرافیک رو به سیستمتون اضافه کنین و پورت‌های ورودی و خروجی اضافه برای خودتون فراهم کنین. این نوع اسلات پهنای باند کوچیکی داره اما هنوز قابل استفاده‌ است.

SLI برای nVIDIA و CrossfireX برای AMD

برخی مادربوردها اسلات‌هایی دارن که به شما اجازه میده بیشتر از یک کارت گرافیک رو به سیستم خود اضافه کنین. از جمله‌ی این اسلات‌ها میشه به اسلات‌های SLI شرکت انویدیا و اسلات‌های CrossfireX شرکت AMD اشاره کرد. سیستم شما با دو کارت گرافیک قدرت بالایی به‌دست میاره و میتونه هم‌زمان از هر دو برای رندرینگ تصاویر استفاده کنه.

ویژگی‌های کارت گرافیک

هر کارت گرافیک چند مشخصه‌ی مهم داره که چند تا رو در ادامه می‌تونین بررسی کنین.

رم‌های ویدیویی مجتمع با انواع کارت گرافیک (VRAM)

کارت‌های گرافیکی مدرن با حافظه‌ی رم جداگونه تولید میشن. رم‌های کارت گرافیک با رم اصلی مادربرد شبیه هم هستن با این تفاوت که VRAM مختص کارت گرافیکه و داده‌های گرافیکی رو ذخیره میکنه. ظرفیت حافظه‌ی کارت‌های گرافیکی مدرن از 1 تا 24 گیگابایت متغیر هستن. بیشتر ظرفیت این حافظه برای رزولوشن خرج میشه.

فرمت‌های محبوب رم‌های گرافیکی GDDR3، GDDR5 و GDDR5X هستن. از جدیدترین فرمت‌های VRAM میشه به HBM (HBM 2 یا HBM 3) و GDDR6 اشاره کرد. فرمت HBM گرون‌تره و موردعلاقه‌ی گیمر‌ها نیست و بیشتر در ورک‌استیشن‌ها استفاده میشه.

سرعت کلاک VRAM یا Memory clock speed

این مشخصه نشون‌دهنده‌ی سرعت پاسخ‌گویی حافظه‌ی رم کارت گرافیکه؛ یعنی VRAM با چه سرعتی داده‌‌های گرافیکی رو ذخیره می‎‌کنه و با چه سرعتی از داده‌های ذخیره شده استفاده و پردازش می‌کنه. این حافظه رو با واحد مگاهرتز نشون میدن (MHz).

تعداد هسته (Stream Processors/CUDA Cores)

هسته‌های انواع کارت گرافیک، واحد‌های محاسباتی جداگونه هستن که محاسبات گرافیکی رو بر عهده دارن. تعداد هسته‌ی بیشتر عملکرد بهتری رو ارائه میده. هسته‌های کارت‌های گرافیک AMD رو با اسم Stream Processors و این هسته‌ها رو در nVIDIA با اسم CUDA Cores میشناسن. مقایسه‌ی این هسته‌ها بین کارت‌های گرافیک دو برند AMD و اینتل، مقایسه‌ی خوبی نیست اما می‌تونین تعداد هسته‌های دو مدل مختلف از یک برند رو با هم مقایسه کنین.

توان طراحی حرارتی یا TDP (Thermal Design Power)

انواع کارت گرافیک مدرن برق زیادی مصرف میکنن و هرچی برق بیشتری مصرف بشه، حرارت بیشتری تولید میشه و حرارت زیاد برای کارت گرافیک مضره. این ویژگی حداکثر توان مصرف برق قطعه رو نشون میده که منجر به تولید حرارت میشه و با وات نمایش داده میشه. مثلا AMD Radeon RX 5700 – 180 W. خنک‌کننده‌های کارت گرافیک و اندازه‌ی قطعه در این مشخصه موثر هستن.

انواع پورت کارت‌های گرافیک

انواع کارت گرافیک میتونن با استفاده از انواع مختلف پورت به مانیتور متصل بشن. شما باید کارت‌ گرافیکی بخرین که با پورت‌های مانیتورتون همخونی داشته باشه یا برعکس. بیشتر کارت‌های گرافیک حداقل دو یا سه پورت خروجی دارن تعداد پورت در کارت‌های گرافیک مدرن ممکنه به ۴ پورت برسه. در ادامه انواع پورت‌هایی رو می‌بینین که در کارت‌های گرافیکی پشتیبانی میشن.

انواع کارت گرافیک روی چه چیز‌هایی تاثیر میذاره؟

بازی‎‌های مدرن امروزی تصاویر سه بعدی و بسیار واقعی تولید می‌کنن برای اینکه تجربه خیلی خوبی از این بازی‌ها داشته باشید، به کارت گرافیک گیمینگ نیاز دارید.

فریم بر ثانیه یا FPS سرعت به‌روزرسانی در مانیتوره و این نرخ فریم برای گیمر‌ها خیلی مهمه. برای یک نرخ فریم قابل قبول مثل 60 هرتز به یک مانیتور 60 هرتز و یک کارت گرافیکی نیاتز داریم که بتونه تصاویر اون بازی رو با FPS هرتز پردازش کنه. اگه این حداقل برآورده نشه، بازیتون روان اجرا نمیشه و لگی میشه بنابراین بازی کردن با FPS پایین جالب نیست.

یکی دیگه از مشخصه‌هایی که کارت گرافیک روی اون تاثیر میذاره، رزولوشنه. رزولوشن رو به‌عنوان کیفیت تصویر میشناسن و هر چی این مشخصه عددش بالاتر باشه، تعداد پیکسل‌ها بیشتره و قدرت تفکیک هم بالاتره. یادتون باشه برای بالا بردن رزولوشن تصویر، مانیتور و کارت گرافیک شما باید از اون رزولوشن پشتیبانی کنه. تقریبا مهم‌ترین چیز برای هر کارت گرافیک رزولشن هستش و تا یک حداکثر رزولوشنی رو میتونه پردازش کنه. رزولوشن در بازی‌های سنگین، بیشترین استفاده رو از حافظه VRAM داره.