سنگ مرمر
انواع سنگ مرمر یکی از سنگهای طبیعی ایرانی که تمام مردم آن را دوست دارند؛ سنگ مرمر است. سنگی که حاصل هزاران سال کش و قوس و تقلای زمین برای به وجود آوردن آن است. رنگ بندی و ویژگیهای جذاب آن را به یکی از معروف ترین سنگ‌ها در ایران تبدیل کرده است.
مرمر از کلمه یونانی marmoros گرفته شده که به معنی درخشان است. این سنگ با نام تجاری اونیکس ( onyx ) نیز در جهان شناخته می‌شود.
این سنگ نه تنها در ایران بلکه در بیشتر کشور‌های دنیا هم برای استفاده‌های زیادی از دیر باز استخراج شده است. از استفاده در بناهای تاریخی گرفته تا مجسمه سازی و ساخت بناهای لوکس.
در برحه‌های مختلف تاریخ میتوان رد پای اونیکس را به وفور پیدا کرد. از این سنگ در بناهای زیادی استفاده شده است. برای مثال میکل آنژ ( Michelangelo ) مجسمه ساز مشهور در بیشتر مجسمه‌های خود از این سنگ استفاده کرده است. همچنین بناهای تاریخی مانند تاج محل و کتابخانه عمومی شهر نیویورک نیز از این سنگ درست شده‌اند. به علاوه در آثار لئوناردو داوینچی (Leonardo da vinci) نیز میتوان ردی از آن را پیدا کرد.
انواع سنگ مرمر و نحوه تشکیل شدن آن
به طور کلی سنگ مرمر سنگی دگرگونی است. این سنگ از دگرگونی آهک یا دولومیت به وجود می‌آید. این دو در لایه‌های زیرین زمین تحت فشار و گرمای زیادی قرار گرفته و دوباره متبلور می‌شوند. از این تبلور سنگ مرمر به وجود می‌آید با بلورهای درشت به هم تنیده و زنجیری شکل. کانی اصلی تشکیل دهنده سنگ مرمر کلسیت است اما مقداری آراگونیت نیز در آن پیدا می‌شود. رنگ سنگ به سبب وجود کربنات کلسیم معمولا یک دست سفید است. البته این سفیدی سنگ زمانی حاصل می‌شوند که سنگ تا ۹۹ درصد خالص باشد. هرچه سنگ خالص تر باشد؛ زنگ آن نیز سفیدتر خواهد بود.
از این رو ممکن است نا خالصی‌هایی مانند اکسید آهن، سیلیس، میکا، سرپانتین و گرافیت و… در سنگ یافت شده و در خلوص رنگ سفید تاثیر گذار باشند. همین امر سبب می‌شود سنگهای مرمر با طیف رنگهای متفاوت دیده شوند. مرمر اگر خالص باشد رنگ آن سفید و درخشان است. اما به رنگهای سیاه، سبز، صورتی، زرد و قرمز نیز دیده می‌شود. وجود کربن، کلریت، هماتیت و لیمونیت باعث تغییر رنگ در مرمرها می‌شود.
معدن این سنگ در ایران به وفور یافت می‌شود اما بیشترین تجمع آن در استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان، کرمان و کردستان است. مرمر سنگی است که در کشور‌هایی مانند ایتالیا، ترکیه و پاکستان نیز به وفور یافت می‌شود.
کشور ایتالیا سال هاست به عنوان اولین استخراج کننده و تامین کننده سنگ مرمر دنیا شناخته می‌شود. اما خالی از لطف نخواهد بود که به این نکته توجه کنید؛ ایران و افغانستان نیز بخش بزرگی از مرمر دنیا را تامین می‌کنند.
سنگ مرمریت
ویژگیهای سنگ مرمر
مرمری که دارای خلوص بالا است توانایی عبور نور از خود را دارد. به همین سبب است که از آن برای ساختمان سازی و نورپردازی استفاده می‌کنند. از ویژگیهای سنگ مرمر میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- جذب آبِ کمتر از ۱ درصد دارد
- تخللِ بسیار کم و در حدود ۰.۳ تا ۱.۲ درصد را دارا میباشد
- مقاومت کمی در برابر رطوبت و هوازدگی دارد
- مقاومت کمی در برابر خراش و ساییدگی دارد
- قیمت سنگ مرمر نسبت به سنگهای همتای خود تقریبا بالاست
- سختی سنگ مرمر بین ۳ و ۴ اندازه گیری شده و اگر بلورهای آن دارای کوارتز باشند سختی آن بیشتر از سنگهای مرمر کلسیتی می‌شود.
- مرمر اگر حاوی مقداری کوارتز یا دیگر کانی‌های سیلیکاته باشند مقاومترند.
- وزن مخصوص متوسط مرمر ۳/۲ تا ۸/۲ گرم بر سانتی متر مکعب میباشد .
- سنگ مرمر از مقاومت متوسطی برخوردار میباشد و تغییر شکل آن به صورت الاستیک، پلاستیک است. مقاومت فشاری مرمر بین ۱۹ تا ۱۴۰ مگاپاسکال است و مقاومت فشاری متوسط آن حدود ۱۱۰ مگاپاسکال است .
- مقاومت خمشی آن بین ۱۵ تا ۶ مگاپاسکال و مقاومت کششی به طور متوسط ۴ مگاپاسکال است .
تنوع رنگ در این سنگ بسیار زیاد است. علت به وجود آمدن رنگ قرمز یا صورتی مرمر وجود ترکیبات اکسید آهن است، یکی از نمونه‌های آن سنگ مرمر صورتی شهرستان نقده واقع در استان آذربایجان غربی میباشد.
در صورتی که اکسید آهن در ترکیبات ابتدایی تشکیل مرمر قرار گیرد رنگ آن قهوه‌ای و یا مایل به زرد می‌گردد و چنانچه دارای کانی منگنز باشد رنگ آن خاکستری یا سیاه رنگ می‌شود. بر اساس تشکیل اولیه و رسوبات محیطی، برخی مرمرها به صورت رگه دار و خط خط و برخی دیگر نیز به صورت موج دار ویا لکه دار هستند.
کاربرد سنگهای مرمر
با توجه به ویژگی‌ها و رنگ بندی‌های جذابی که سنگ مرمر دارد؛ در بیشتر بخش‌های داخلی و حتی خارجی یک ساختمان میتوان از آن استفاده کرد. هر کدام از رنگ‌ها را در مکانی به کار می‌برند. مرمر در هر فضایی که باشد جلوه و زیبایی آن را چندین برابر می‌کند. بیشتر معماران از آن برای روشن تر دیده شدن محیط استفاده می‌کنند. دلیل این امر نیز منعکس شدن نور در سنگ مرمر است. زمانی که نور به سنگ مرمر تابانده شود؛ نور در لایه داخلی دوباره منعکس شده و مانند آینه نور را به بیرون باز پس فرستاده و روشنی محیط را چند برابر می‌کند.
کاربرد سنگ مرمر
مصارف سنگ مرمر در پروژه‌های بزرگ (کف و نمای ساختمان)
در پروژه‌های عظیم ساختمانی انواع سنگ مرمر و به خصوص ساختمان‌های لوکس، استفاده از سنگ مرمر بسیار متداول است. شیک بودن و کاربرد‌های ویژه‌ای که این سنگ دارد؛ آن را برای استفاده در کف و نما بسیار مناسب کرده است. اما نکته مهم در استفاده از سنگ مرمر این است که این سنگ به نور خورشید و رطوبت واکنش نشان داده و به مرور زمان ممکن است دچار رنگ پریدگی شود.
مرمر جز سنگهای گران قیمت طبقه بندی شده و بیشتر در پروژه‌های لوکس و مجلل مانند لابی هتل‌ها و مجتمع‌های تجاری، دکوراسیون، تابلوها و دیوارهای دارای بک لایت، پله‌ها و یا حتی مجسمه‌های خاص استفاده می‌گردد. این سنگ در سبک مدرن معماری نیز جایگاه ویژه دارد.
از جمله مهمترین استفاده‌هایی که از این سنگ در بخش خارجی انجام شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- مجسمه هرکول، تندیس حضرت داوود، مجسمه پیه تا، نقش‌برجستهٔ مریمِ پله‌ها از آثار میکل آنژ ( Michelangelo ) می‌باشند که با سنگ مرمر طراحی و ساخته شده‌اند.
- بنای تاج محل که به دستور شاه جهان پنجمین امپراتور گورکانی ساخته شد از آثار مهم معماری دنیا میباشد که با سنگ مرمر ساخته شده است. دروازه اصلی، گنبد مرمری تاج محل، مقبره مرکزی، مناره‌های ۴۰ متری، حوض کوثر، خوشنویسی‌هایی که با مرمر سیاه بر روی مرمر سفید اجرا شده است به همراه تزیینات داخلی گسترده چشم هر بیننده‌ای را به سمت این سنگ زیبا معطوف می‌کند.
- از دیگر شاهکارهای معماری دنیا معبد آرتمیس ( Artemis ) را میتوان نام برد که جز عجایب هفتگانه دنیا به حساب می‌اید. این بنا که متعلق به امپراطوری یونان است عمدتا با سنگ مرمر ساخته شده است.
ادامه مطلب
جالب است بدانیم شهر عشق آباد پایتخت ترکمنستان به علت استفاده گسترده از سنگ مرمر سفید به شهر مرمرین معروف بوده و در کتاب رکوردهای گینس نیز به ثبت رسیده است.
در کشور ایران نیز در بناهای مذهبی و بناهای لوکس زیادی از سنگ مرمر استفاده شده است. به خصوص که سنگ مرمر سبز بسیار پرطرفدار بوده و در ایران از آن برای تزئین بناهای مذهبی زیادی استفاده شده است.
به علت طرح و نقش‌های بسیار زیبای سنگ مرمر میتوان به خوبی از تکنیک بوک مچ برای اراِئه بهتر بهره برد.
مصارف در دکوراسیون داخلی ساختمان (کف و نمای داخلی)
شاید سنگ مرمر را برای استفاده خارجی پیشنهاد نکنیم؛ اما بدون شک یکی از اولین انتخاب‌ها برای طراحی نمای داخلی یک ساختمان استفاده از سنگ مرمر است. سنگی که با توجه به زیبایی و شکوهی که دارد محیط را از آنچه که هست روشن تر و شیک تر نشان می‌دهد. علاوه بر این سنگ مرمر در هر رنگی که باشد با محیط سازگار شده و می‌توانید در انواع دکوراسیون‌ها از آن‌ها استفاده کنید.
مصارف سنگ مرمریت
مزایا و معایب استفاده
این که سنگ مرمر یک سنگ طبیعی جذاب و کاربردی است حقیقتی انکار ناپذیر است. اما مزیت‌های خوب دیگر این سنگ در کنار چند عیب جزئی قرار می‌گیرد و اطلاع از آن‌ها خالی از لطف نیست. در ادامه به این مزایا و معایب می‌پردازیم.
- این سنگ دارای استحکام بالایی بوده برای استفاده در نماهای داخلی بسیار مناسب است به خصوص که این سنگ سبک بوده و میزان کمی به وزن ساختمان اضافه می‌کند.
- سنگ مرمر تخلخل کمی دارد
- تنوع رنگی و زیبایی آن بسیار زیاد است.
- دارای قابلیت ساب پذیری بوده و جلای مناسبی نیز دارد.
- سنگ مرمر جزو سنگ‌هایی است که حرارت را در خود نگه نمی‌دارد و از این رو سطح آن همواره خنک بوده و این خنکی را به محیط هم منتقل می‌کند.
- سنگ مرمر به سادگی تمیز می‌شود و گرد و غبار بر روی آن باقی نمی‌ماند.
از جمله معایب مرمر نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- یکی از معایبی که به سنگ مرمر وارد است آسیب پذیری آن در برابر نور خورشید است. سنگ مرمر در برابر نور خورشید کدر شده و دچار رنگ پریدگی می‌شود.
- این سنگ در برابر هوازدگی، گازها، آلودگی و باران‌های اسیدی نیز مقاومت کمی دارد. پس بهتر است در نمای خارجی از آن استفاده نشود.
- یکی دیگر از معایب عمده سنگ مرمر این است که نسبت به برخی از سنگهای تزئینی دیگر که در بازار موجود است؛ گران قیمت تر است.
- این سنگ به راحتی دچار خوردگی می‌شود و در مقابل مواد اسیدی بسیار حساس است.
- مقاومت بالایی در برابر سایش و خراش ندارد و ممکن است دچار خراشیدگی شود.
سنگ اسلب مرمر
یکی از پر طرفدارترین انواع سنگ مرمر، به صورت اسلب است. این اسلب‌ها برش‌هایی از سنگ هستند که با توجه به نیاز مشتری و بودجه‌ای که برای ساختمان در نظر گرفته شده؛ اندازه گیری شده و برش می‌خوردند. این سنگ به صورت بوک مچ و فور مچ فرآوری می‌شوند. انواع سنگ اسلب مرمر را میتوان در بخش‌های مختلف ساختمان به کار برد.
ونوس استون تولید کنند انواع سنگ
تفاوت سنگ مرمر و سنگ مرمریت
سنگهای طبیعی دارای 3 طبقه بندی هستند. آذرین، رسوبی و دگرگونی. سنگ مرمر و مرمریت هر دو از نظر سنگ شناسی در دسته سنگهای ماربل Marble قرار می‌گیرند. اما سنگ مرمر جزو سنگهای دگرگونی بوده و مرمریت در دسته سنگهای رسوبی قرار می‌گیرد.
در نگاه اول برای کسانی که شناخت کمی از سنگ‌ها دارند؛ سنگ مرمر و سنگ مرمریت کامل شبیه به هم هستند. حتی ممکن است برخی این دو را یک سنگ بدانند.
اما سنگ مرمر سنگی بسیار مستحکم و حاصل دگرگرونی شدید سنگهای آهکی است. ماده تشکیل دهنده این سنگ کلسیت است و جزو پایدارترین حالات کربنات کلسیم است. مرمر از کانی‌های بلورین و درشتی تشکیل شده که توانایی عبور نور را دارند. مرمر خالص سفید و بدون رگه است و برای بخش‌های داخلی ساختمان استفاده می‌شود.
در مقابل سنگ مرمر، سنگ مرمریت قرار دارد. شاید از نظر ظاهری مقداری به هم شباهت داشته باشند. اما سنگ مرمریت نوعی سنگ رسوبی است و از نظر استحکام به پای سنگ مرمر نمی‌رسد. همچنین مرمریت رنگ بندی متنوعی داشته و برخلاف مرمر که در برای نمای خارجی مناسب نیست؛ از مرمریت میتوان برای سنگفرش، نمای خارجی و کلا بخش‌های خارجی ساختمان استفاده کرد.