عملگرهای هوشمند سازی ساختمان
موتور دمپر
هوشمند سازی ساختمان موتور دمپرها همانند یک شیرکنترلی عمل می کنند. دمپرهای موتوری به دریچه ورودی و خروجی کانال های هوارسان متصل می شوند.
به کمک این موتورها، دریچه های هوارسان به صورت اتوماتیک باز و بسته می شوند. میزان هوای ورودی به اتاق ها را می توان به این شکل تنظیم کرد.
نحوه عملکرد موتور دمپرها هم می تواند به صورت دستی به کمک یک اهرم فشار و هم می تواند به صورت اتوماتیک به کمک موتور انجام گیرد.
شیرهای کنترلی
شیرکنترلی یا کنترل ولوها عملکردی شبیه به شیرهای معمولی دارند. با این تفاوت که می توان آنها را کنترل کرد و
با توجه به دستوری که به آنها می دهیم میزان باز یا بسته بودن آنها را مشخص می کنیم.
نحوه کارکرد شیرهای کنترلی می تواند به صورت الکتریکی، نیوماتیکی(به کمک باد)، هیدرولیکی و یا دستی باشد.
در مبحث هوشمند سازی ساختمان اغلب از شیرهای کنترلی الکتریکی یا نیوماتیکی استفاده می شود.
این شیرها را می توان به سیستم کنترل مرکزی (BMS) متصل کرد و بدون حضور در موتورخانه ساختمان از راه دور و در اتاق کنترل دستور قطع یا وصل شیرها را صادر کرد.
بنابراین لازم است نحوه کار و اتصال این شیرها به BMS را نیز بدانید.
شیر سه راهی هوشمند سازی ساختمان
شیرهای سه راهی دو راه به یکدیگر متصل کرده و مسیر سوم به یک انشعاب دیگر متصل می شود.
از شیرهای سه راهی در سیستم تهویه مطبوع استفاده می شود.
اغلب قبل از کویل های فن کویل یا هوارسان متصل می شوند و می توان میزان آب ورودی به کویل و در نتیجه دمای محیط را به کمک آنها تنظیم کرد.
شیرهای سه راهی موتوردار نیز باید در مبحث هوشمند سازی ساختمان به سیستم کنترل مرکزی متصل شوند تا بتوان به کمک آنها دمای محیط را تغییر داد.
ولو اکچویتور
هوشمند سازی ساختمان ولو اکچویتورها یک نوع شیر کنترلی دو راهی هستند که قبل از لوله های ورودی مخازن قرار می گیرند.
می توان به وسیله آن فشار داخل مخازن را کنترل کرد و نیز می توان زمان پر یا خالی شدن مخزن را نیز با توجه به باز یا بسته بودن شیر تعیین کرد.
جهیزات مانیتورینگ هوشمند سازی ساختمان
پایش یا به انگلیسی monitoring (مانیتورینگ) یک سیستم نشان دادن وضعیت سیستم در هر لحظه است.
برای اینکه عملکرد تجهیزات به کار رفته در ساختمان را در هر لحظه نشان دهیم و بتوانیم همه تجهیزات از را از یک نقطه کنترل کنیم از یک اتاق کنترل استفاده می کنیم.
در اتاق کنترل همه دستورات کنترلی مثل روشن و خاموش کردن تجهیزات سرمایشی، باز و بسته شدن شیرهای آب و… صادر می شود.
در این اتاق مجموعه ای از نمایشگرها وجود دارد که از طریق آنها می توانیم به هر یک از سیستم های به کار رفته در ساختمان دسترسی داشته باشیم.
رابط های گرافیکی HMI
مخفف Human Machine Interface دستگاهی است که ارتباط بین اپراتور و تجهیزات را برقرار می کند.
این مانیتورهای گرافیکی قابلیت برنامه ریزی دارند و می توان با لمس کردن قسمتی از صفحه دستور روشن یا خاموش کردن یک تجهیر را صادر کرد.
هوشمند سازی تاسیسات الکتریکی ساختمان
هوشمند سازی بخش الکتریکی ساختمان علاوه بر اینکه باعث کنترل تمام تجهیزات الکتریکی می شود،
به صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان کمک می کند. هوشمند کردن ساختمان در بخش روشنایی در اکثر ساختمان ها فراگیر شده است.
در این بخش نیز ابتدا باید انواع تجهیزات و سیستم های الکتریکی که در ساختمان به کار می رود آشنا شوید سپس اقدام به هوشمند سازی آن کنید.
انواع تجهیزات و سیستم های الکتریکی خانه هوشمند:
هوشمند سازی سیستم توزیع برق ساختمان
مصرف برق ساختمان های تجاری و مسکونی چند برابر خانه های تک واحدی است. سیستم برق ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است چون
قطعی هر لحظه برق به سایر سیستم ها آسیب می زند.
هوشمند سازی ترانسفورماتور ساختمان
از ترانس ولتاژ در ساختمان برای تغییر سطح ولتاژ استفاده می شود.
سطح ولتاژی که شرکت برق در اختیار مصرف کننده های بزرگ قرار می دهد اغلب 20 کیلو ولت است لذا ما به وسیله ی ترانسفورماتور آن را به 220 ولت تبدیل می کنیم.
کلیدهایی که در مسیر سیم های ورودی و خروجی ترانسفورماتور قرار می گیرد باید قابلیت قطع و وصل اتوماتیک را داشته باشند. این کلیدها دژنکتور نامیده می شوند.
در سیستم مدیریت ساختمان باید دمای کاری ترانسفورماتور ورودی مانیتور شود همچنین فرمان قطع و وصل دژنکتورها در این بخش صادر می شود.
هوشمند سازی دیزل ژنراتور و تابلو ATS ساختمان
در اغلب ساختمان ها از دیزل ژنراتورها به عنوان پشتیبان برق اصلی ساختمان استفاده می شود.
تابلو برق ATS که مخفف Automatic Transfer Switch است وظیفه تشخیص قطع برق اصلی را دارد.
تابلو ATS زمانی که قطعی برق را تشخیص دهد، مصرف کننده های ساختمان را از برق اصلی جدا کرده و به دیزل ژنراتور متصل می کند.
تمامی دیزل ژنراتورها دارای یک تابلو برق و کنترلر اختصاصی هستند که می توان با شبکه های استاندارد که در ادامه خواهیم گفت به سیستم مانیتورینگ مرکزی متصل شوند.
توسط سیستم BMS می توان مقدار سوخت مصرفی، ساعت کارکرد و … از دیزل ژنراتور را نمایش داد.
روشنایی هوشمند سازی ساختمان
سیستم روشنایی هوشمند، ساده ترین سیستمی است که در هر خانه هوشمند دیده می شود.
در چنین ساختمان هایی کنترل روشن و خاموش شدن لامپ ها به صورت هوشمند انجام می شود.
این سیستم برای مکانهایی که رفت و آمد در آن زیاد است و ممکن است لامپ ها روشن بمانند، مناسب است.
به کمک یک سنسور حرکت، حضور افراد در محیط تشخیص داده می شود و به محض حضور افراد، لامپ ها روشن می شوند.
در سستم هایی پیشرفته تر کنترل روشنایی به کمک اپلیکیشن های گوشی همراه انجام می شود.
سیستم اعلام حریق هوشمند
سیستم اعلام حریق در زمان آتش سوزی به کمک سنسورهای دود و حرارت آتش را تشخیص داده و
به سیستم کنترل مرکزی هشدار می دهد.
این سیستم می تواند به سیستم صوتی ساختمان نیز متصل شود و در هنگام وقوع آتش به ساکنین ساختمان خبر دهد.
هوشمند سازی ساختمان مکانیکی ساختمان
به جرات می توان گفت که کار اصلی مهندسان BMS در بخش هوشمند سازی منازل مکانیکی ساختمان است.
قلب تپنده هر ساختمانی، موتورخانه آن ساختمان است که اگر به درستی کار نکند فعالیت کل سیستم های ساختمان مختل خواهد شد.
تجهیزات مختلفی در موتورخانه ساختمان وجود دارد که باید به درستی کار کنند.
برای کنترل و مانیتورینگ این تجهیزات لازم است ابتدا نحوه کارکردن هر کدام و سپس کنترل و اتصال آنها به شبکه BMS را انجام داد.
هوشمند سازی تاسیسات سرمایش و گرمایش ساختمان
کنترل تاسیسات سرمایش و گرمایش باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان و به دنبال آن کاهش هزینه ها می شود.
ایجاد شرایط محیطی مطلوب در هر ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از این شرایط، دمای مناسب در محیط است.
به کمک چندین سنسور دمایی در قسمت های مختلف ساختمان، دمای محیط اندازه گیری می شود و با مقدار درخواستی کاربر مقایسه می شود.
سیستم مرکزی BMS با توجه به این اختلاف دما، به تاسیسات سرمایش و گرمایش دستور روشن و خاموش شدن را می دهد.
هوشمند سازی تجهیزات اندازه گیری انرژی
به علت اینکه در یک ساختمان باید هزینه برق سیستم روشنایی پارکینگ و راه پله ها به صورت مشترک بین ساکنین پخش شود لازم است این انرژی تفکیک شود.
تجهیزات هوشمندی در این زمینه به کار می روند که می توان آنها را به سیستم مرکزی BMS وصل کرد و
مقدار دقیق مصرف انرژی هر مشترک را مانیتور کرد.
اتوماسیون و شبکه در هوشمند سازی منازل
تا این قسمت از مقاله هوشمند سازی ساختمان از یک سیستم کنترل مرکزی BMS حرف زدیم.
این سیستم به اصطلاح مغز سیستم و مرکز پردازش و فرمان در کل ساختمان است.
تمام سیستم های هوشمندی که در بالا اشاره کردیم در اتاق کنترل مرکزی مانیتور می شوند.
همه تجهیزات هوشمند ساختمان باید بتوانند به سیستم مرکزی BMS متصل شوند.
اما راه های ارتباط بین سیستم های مختلف ساختمان چیست؟
در بخش بعدی در این مورد صحبت خواهیم کرد.
روش های هوشمند سازی ساختمان
بعد از آنکه سنسورها روی تجهیزات متصل شد برای دریافت اطلاعات از سنسورها و همچنین ارسال فرمان های کنترلی به سمت عملگرها لازم است یک بستر یا راه ارتباطی بین کنترلر مرکزی و تجهیزات باشد.
دو راه ارتباط اصلی که هر کدام قوانین خاص خود را دارند، وجود دارند.
هوشمند سازی
هوشمند سازی ساختمان بی سیم
در این روش ارتباط فیزیکی بین دستگاه ها وجود ندارد و از طریق ارتباط بی سیم (وایرلس) به یکدیگر متصل اند.
انتقال اطلاعات به کمک امواج رادیویی و به کمک شبکه اینترنت یا بلوتوث می تواند انجام بگیرد.
پروتکل های ارتباط بیسیم:
- ZigBee
- ENocean
- Zway
- Wemo
- Nest
مزایا و معایب هوشمند سازی ساختمان بیسیم
مزایا:
- نصب سریع و آسان
- طراحی زیباترو عدم کابل کشی
معایب:
- امنیت کم
- محدودیت در حجم اطلاعات بالا
هوشمند سازی ساختمان با سیم
در این روش از طریق کابل های مخصوص بین کنترلرها، سنسورها و عملگرها ارتباط برقرار می کنیم.
نیاز به فضای بیشتری در ساختمان برای پیاده سازی این روش است. برای نظم بیشتر حتما باید سیم کشی ها از درون تابلوهای برق صورت بگیرند.
مزایای ارتباط باسیم:
- امنیت بیشتر
- قابلیت اطمینان بیشتر
معایب ارتباط با سیم:
- مشکلات سیم کشی
پروتکل های ارتباط با سیم:
- KNX
- BACnet
- Modbus
- M-Bus